Elazığ

Konu: Elazığ Perş. Nis. 24, 2008 4:57 pm

HARPUT KALESİ (SÜT KALESİ):

Kale
Harput'un güneydoğusunda ovaya hakim yalçın kayalar üzerinde
bulunmaktadır. Coğrafi durumu bakımından tarih boyunca önemli bir kale
olarak bilinmektedir. Kale'nin ön yüzü yaklaşık 75 - 80, güneyi 150 -
200, yanları ise 400 - 450 metre arasında olup, yüksekliği yer, yer
değişmektedir. Kalenin asıl yapısı M.Ö. takriben 900. yıla aittir.
Urartular devrinde yapıldığı bilinmektedir. Bu kale çeşitli tarihlerde
onarımlar görmüş ve önemli ölçüde günümüze kadar gelebilmiştir.

AĞA CAMİ:

Harput'a
girişte ana yolun solunda yer alan bu caminin kubbesi çökmüş olup,
yalnız zarif minaresi ayaktadır. Minare kare kaideli ve sekizgen
gövdelidir. Harput müzesinde bulunan kitabesine göre 1559 yılında
Pervane Ağa tarafından yaptırılmıştır. Cami minare dışında onarılarak
1998 yılında tekrar ibadete açılmıştır.

ALACALI CAMİ:

Harput'taki
Balakgazi parkı girişinde bulunan bu cami çeşitli tarihlerde onarım
görmüş, dolayısıyla muhtelif devirlerin izlerini taşımaktadır. Küçük
ebatta, dikdörtgen planlıdır. İçten asimetrik pencereler ve yüksek
tavanındaki ahşap işçiliği dikkat çekicidir. Değişik renkler ve
motifler kullanılmıştır. Yonca yaprağı şeklindeki giriş kapısı üzerinde
merdiven ve minare bulunmaktadır. Minare, şerefeye kadar sıra ile siyah
- beyaz taşla, şerefe üstü ise dama şeklinde siyah - beyaz kesme
taşlarla örülmüştür. Kapı üzerindeki minare tipi nadir örneklerdendir.
İlk inşası Artukoğulları zamanında yapılmıştır.

ULU CAMİ:

Harput'un
en önemli ve eski yapısıdır. Dikdörtgen planlı, duvarları moloz taştan,
kubbe, kemerler ve minare tuğladan yapılmıştır.

İki kapısı bulunmaktadır. Bugün, Kurşunlu Cami de bulunan minberi ise Türk ahşap sanatının şaheserlerinden biridir.

İki
yanı birbirinden ayrı motiflerle süslü olup, kufi yazılar dikkat
çekicidir. Artukoğulları dönemine ait olan bu cami 1156 - 1157
yıllarında Fahrettin Karaaslan tarafından yaptırılmıştır. " Bir
zamanlar hanların, hamamların, külliyelerin ve yabancı kolejlerin
bulunduğu devirlerin kültür merkezi Harput kentinde, tarihe, doğa
olaylarına ve tüm güçlüklere rağmen ayakta kalan eserler, devrinin en
güzel örnekleridir.

KURŞUNLU CAMİ:

Harput'ta eski Hükümet
Konağının batısındadır. Osmanlı devri camilerinin en güzel
örneklerinden biridir. Kare planlı olup üzeri büyük bir kubbe ile
örtülüdür. Kubbe kasnağında dört pencere bulunmaktadır. Ulu camiye ait
olan ve burada muhafaza edilen minber 4. Murat tarafından hediye
edilmiş olup, ağaç oyma sanatının örneklerinden biridir. Harim kapısı
yonca yaprağı şeklindedir. Son cemaat üç kubbelidir. Kubbelerin üzeri
kurşunla kaplıdır.

SARAHATUN CAMİ:

Cami, bir külliye
halinde inşa edilmesine rağmen günümüzde yalnızca cami mevcuttur. Kare
planlı cami dört büyük kemerin taşıdığı kubbe ile örtülüdür. Son cemaat
mahalli üç kubbelidir. Minarenin merdiven kısımları koyu renkli, diğer
kısımları ise beyaz taştan yapılmıştır. (1897) Minaredeki zarif işçilik
dikkat çekicidir. Uzan Hasan'ın annesi Sara Hatun tarafından
yaptırıldığı söylenirse de bu devre ait bir belge yoktur. Kıble
tarafının solundaki kitabede 1585 yılında Hacı Mustafa tarafından, 1843
yılında da Harput Müftüsü Hacı Ahmet tarafından onarıldığı ve bu günkü
duruma getirildiği yazılmaktadır.

ARAP BABA MESCİDİ ve TÜRBESİ:

Arap
Baba mescidi kitabesine göre 1279 yılında Selçuklu hükümdarı III.
Gıyasettin Keyhüsrev zamanında Yusuf Bin Arap Şah Bin Şaban tarafından
yaptırılmıştır. Arap Baba, Harput'ta türbesi bulunan ve aynı isimle
anılan bir ziyaretgahtır. Arap Baba'nın çürümemiş cesedinden dolayı
Türkiye'de olduğu gibi yurtdışında da yaygındır. Türbe içinde üzeri
yeşil kumaşla örtülü camdan bir sanduka içerisinde bulunan Arap Baba,
çürümemiş cesedi ve kesik başı ile büyük bir ilgi toplamaktadır.
Çürümemiş cesedi görmek isteyen Ziyaretçilere sandukanın örtüsü
açılarak gösterilmektedir.

Arap Baba Efsanesi: Arap Baba
hakkında pek çok efsane anlatılmıştır. Bunlardan en çok bilineni
şöyledir: Harput ve yöresinde bir yıl yağmur yağmaz. Kuraklık ardından
kıtlık kapıya dayanır. Halk perişandır. Alacalı mescidin yanındaki bir
evde Selvi adlı yaşlı bir kadın rüyasında Arap Baba'nın başı kesilip ta
bir dereye atılırsa, yağmur yağacağını görür. Yaşlı kadın önceleri buna
pek bir anlam veremez. Ancak aynı rüyayı üç gece üst üste görünce karar
verir ve bir gece Arap Baba'nın cesedinin başını gövdesinden ayırır,
kesik başı dereye atar.

Gerçektende yağmur yağmaya başlar. Ama
ne yağmur… Yağmur değil adeta tufan, dereler coşar her yanı sel basar
ve bir türlü dinmek bilmez. Yağmuru dört gözle bekleyen insanlar bu
seferde bu felaket karşısında muzdarip olurlar. Selvi kadın rüyasında
Arap Baba'nın kesilen başı yerine konulursa, yağmurun duracağını görür.
Arar ve bir kesik baş bulur yerine koyar, yağmur durur. Harputlular bu
olay üzerine Selvi kadının korkunç bir hastalığa yakalanarak günlerce
ızdırap çektiğini ve sonradan öldüğünü söylerler.

FATİH AHMET BABA TÜRBESİ:

Harput'un
2 km. kuzeydoğusunda bulunan ve etrafındaki bahçelerin mesire yeri
olarak kullanıldığı ziyaretgah, her zaman ziyaretçiler tarafından büyük
ilgi görmektedir. Kaya üzerine inşa edilmiş türbenin yanında mescidi
vardır. Türbe altıgen planlı, üst kısmı sonradan yapılmış olup, içinde
büyük bir sanduka bulunmaktadır.

ANKUZU BABA TÜRBESİ:

Harput
yakınlarında bulunan Ankuzu Baba'nın hayatı hakkında destani birtakım
rivayetler vardır. Onun VIII. Ve IX. Yüzyıllarda Arap, Bizans
mücadeleleri sırasında bölgenin fethi için savaştığı tahmin
edilmektedir. Türbesi Harput'a 5 km. uzaklıkta olan Ankuzu Baba
kayalığında bulunmaktadır.

MANSUR BABA TÜRBESİ:

Harput'ta
kaleye giden yolun solunda, Sarahatun Caminin kuzeyinde bulunmaktadır.
Sekizgen planlı, kaide kısmı kesme taştan yapılmıştır. İki katlı
anıtsal bir yapıdır. Yapının Artukoğulları devrine ait olma ihtimali
kuvvetlidir. Türbede Mansur Baba, eşi, oğlu ve kızına ait olduğu
sanılan dört sanduka bulunmaktadır.

AHİ MUSA MESCİDİ ve TÜRBESİ:

Yıkılmış
ve harap durumdayken yeniden yaptırılarak ziyarete açılan bu mescidi
Ahi Musa Hervi (Herdi) namına bir zat yaptırmıştır ki kendisi
Emirüşşehir bi Harputi namıyla anılan meşhur bir mücahit ve Fatih'in
neslinden gelmiştir. Türbede üç mezar bulunmaktadır. Mezarlardan birisi
Esseyyid Hasan'a üçüncüsü de Seyyid Ahmed'e ait olduğu rivayet
edilmektedir.

HARPUT SÜRYANİ KADİM MERYEM ANA KİLİSESİ:

Tarihi
Harput şehrinde M.S. 179 yılında yapılan Meryem Ana Kilisesi, Harput
kalesinin doğusunda bulunmaktadır. Zemini ile arka duvarını Harput
kalesinin üzerine yapıldığı kaya teşkil etmektedir. Kilise 150 m2
büyüklüğünde taştan yapılmıştır. 1999 yılında bakımı yapılarak
kilisenin zemini taşla döşenip, iç ve dış aydınlatması sağlanarak
ibadet ve ziyarete açılmıştır.

BELEK GAZİ ANITI:

1964
yılında Elazığlı heykeltıraş Nurettin Orhan tarafından yapılmıştır.
Balakgazi parkı içerisinde bulunan bu anıt Oğuzların Kayı boylarından
ve Sultan Alparslan'ın kumandanlarından olan Artuk Bey'in torunu
(Behram Bey'in oğlu) Belek Gazi'ye aittir.

ÇUBUK BEY ANITI:

Harput'taki
Ulu Cami avlusunda bulunan anıt Elazığ Belediyesi Tarafından
heykeltıraş Nurettin Orhan'a yaptırılmıştır. Harput'un ilk Türk hakimi
Çubuk Bey'i kompoze etmesi nedeniyle bu anıt, Harput'u ziyaret edenler
tarafından ilgi ile izlenmektedir.

Konu: Geri: Elazığ Paz Nis. 27, 2008 1:59 pm

paylasim icin tskler

Konu: Geri: Elazığ Paz Nis. 27, 2008 2:00 pm

bisey diil